Quy định mới về điều kiện đầu tư kinh doanh đối với nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bán hàng đa cấp

Bán hàng đa cấp là một trong những lĩnh vực đầu tư kinh doanh luôn phải siết chặt quản lý do những tác động phức tạp của hoạt động này đến nền kinh tế xã hội. Theo quy định của Luật Đầu tư năm 2020, hoạt động bán hàng đa cấp thuộc danh mục ngành nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài. Do đó các nhà đầu tư nước ngoài muốn đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực này ở Việt Nam phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện mà pháp luật đặt ra.

Ngày 28/4/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định 18/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Trong đó có điểm mới quan trọng về điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đối với nhà đầu tư nước ngoài. Theo quy định tại khoản 4 Điều 1 Nghị định 18/2023/NĐ-CP của Chính Phủ: “Trong trường hợp tổ chức đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp là doanh nghiệp có nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là chủ sở hữu hoặc thành viên hoặc cổ đông, tất cả các nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đó phải có thời gian hoạt động bán hàng đa cấp trong thực tế tối thiểu là 03 năm liên tục ở một nước, vùng lãnh thổ trên thế giới”. Như vậy, ngoài những điều kiện đã quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12 tháng 3 năm 2018 của Chính phủ, nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải đáp ứng điều kiện về kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực bán hàng đa cấp.

Quy định mới này sẽ tạo cơ sở để sàng lọc các nhà đầu tư nước ngoài có kinh nghiệm hoạt động bán hàng đa cấp trước khi vào thị trường Việt Nam, giúp giảm nguy cơ lừa đảo trên quy mô lớn. Đây là sự bổ sung phù hợp với yêu cầu thực tế về quản lý nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp, nhất là khi hiện nay, hoạt động này có nhiều biến tướng gây ảnh hưởng đến người dân tham gia và đối với cả an ninh kinh tế và an toàn xã hội. 

Nghị định 18/2023/NĐ-CP của Chính Phủ sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 20 tháng 6 năm 2023. Nghị định cũng có quy định chuyển tiếp để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trước những thay đổi của pháp luật. Trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực, các doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã được cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương có trách nhiệm đáp ứng điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương theo quy định của Nghị định này. Doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật được tiếp tục hoạt động cho đến hết thời hạn hiệu lực của giấy chứng nhận. Tại thời điểm thực hiện việc gia hạn giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, doanh nghiệp bán hàng đa cấp có trách nhiệm đáp ứng các điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp quy định tại Điều 7 Nghị định này.

Như vậy, kể từ ngày 20 tháng 6 năm 2023, các nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài muốn tham gia đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực bán hàng đa cấp sẽ phải đáp ứng các điều kiện cơ bản sau:

• Có thời gian hoạt động bán hàng đa cấp trong thực tế tối thiểu là 03 năm liên tục ở một nước, vùng lãnh thổ trên thế giới
• Phải thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam theo quy định của pháp luật và chưa từng bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp; Có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở lên;
• Thành viên hợp danh đối với công ty hợp danh, chủ sở hữu đối với doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, thành viên đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có từ hai thành viên trở lên, cổ đông sáng lập đối với công ty cổ phần, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp không bao gồm tổ chức hoặc cá nhân từng giữ một trong các chức vụ nêu trên tại doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định 42/2014/NĐ-CP ngày 14 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp và Nghị định này;
• Ký quỹ tại một ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam theo quy định;
• Có mẫu hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng, chương trình đào tạo cơ bản rõ ràng, minh bạch và phù hợp với quy định của Nghị định này;
• Có hệ thống công nghệ thông tin quản lý mạng lưới người tham gia bán hàng đa cấp, trang thông tin điện tử để cung cấp thông tin về doanh nghiệp và hoạt động bán hàng đa cấp của doanh nghiệp;
• Có hệ thống thông tin liên lạc để tiếp nhận, giải quyết thắc mắc, khiếu nại của người tham gia bán hàng đa cấp.

Bên cạnh đó, hoạt động bán hàng đa cấp cũng thuộc phạm vi hoạt động phân phối bán lẻ nên các doanh nghiệp có cổ đông hay chủ sở hữu là nhà đầu tư nước ngoài cũng sẽ phải tuân thủ quy định về giấy phép kinh doanh tại Nghị định số 09/2018/NĐ-CP quy định chi tiết Luật thương mại và Luật Quản lý ngoại thương về hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam./.