‘Phải hiểu rõ mô hình tăng trưởng mà nước ta đang đổi mới, xây dựng’

Trong phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về nội dung đổi mới mô hình tăng trưởng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết, Trung ương thống nhất nhận định, trong nhiệm kỳ khoá XI, toàn hệ thống chính trị đã tích cực đổi mới mô hình tăng trưởng, đạt được một số kết quả bước đầu.

Tuy nhiên, nhìn chung, mô hình tăng trưởng ở nước ta chậm được đổi mới, về cơ bản vẫn theo mô hình cũ; tăng trưởng vẫn dựa chủ yếu vào tăng đầu tư và tăng số lượng lao động, chưa dựa nhiều vào tăng năng suất lao động, ứng dụng khoa học-công nghệ, đổi mới tổ chức sản xuất kinh doanh, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tốc độ tăng trưởng có xu hướng chậm lại, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp. Sắp tới, cần nhận thức, quán triệt đầy đủ và sâu sắc hơn nữa quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng về vấn đề này, coi đây là nhiệm vụ cơ bản, trọng yếu của chúng ta trong giai đoạn hiện nay.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, phải hiểu rõ mô hình tăng trưởng mà nước ta đang đổi mới, xây dựng là mô hình tăng trưởng ngày càng dựa nhiều hơn vào năng suất lao động, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế; huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực theo tín hiệu và cơ chế thị trường; phát huy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tài năng, trí sáng tạo của con người và mọi tiềm năng, lợi thế của các ngành, lĩnh vực, các địa phương và cả nước; tạo cơ hội cho mọi người dân tham gia và cùng hưởng lợi từ tăng trưởng; chú trọng nâng cao chất lượng tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ gìn môi trường sinh thái. Đương nhiên, phải tuỳ tình hình thực tế của từng ngành, lĩnh vực và địa phương mà kết hợp hợp lý giữa tăng trưởng theo chiều rộng và chiều sâu, trong đó, lấy tăng trưởng theo chiều sâu là hướng chủ đạo.

Chuyển dần từ tăng trưởng chủ yếu dựa vào đầu tư và xuất khẩu sang tăng trưởng dựa đồng thời vào cả đầu tư, xuất khẩu và thị trường trong nước. Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khai thác và phát huy tối đa nội lực kết hợp với thu hút và sử dụng hiệu quả ngoại lực.

Đề cập đến nhiệm vụ và giải pháp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, trước hết cần đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện 3 đột phá chiến lược. Theo đó, tăng cường đổi mới, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh hấp dẫn, thuận lợi cho khởi nghiệp và đổi mới, sáng tạo, nghiên cứu, triển khai ứng dụng khoa học-công nghệ; phát triển một số khu hành chính-kinh tế đặc biệt, đô thị thông minh, các khu công nghiệp, khu công nghệ cao.

Nâng cao năng lực hấp thụ công nghệ và đổi mới, sáng tạo của doanh nghiệp; coi doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới, phát triển và chuyển giao khoa học-công nghệ. Xây dựng khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam phát triển cả về số lượng và chất lượng, thật sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế. Đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng bộ máy tổ chức, cán bộ của toàn hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, trọng dụng nhân tài.

Chú trọng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đồng bộ, theo hướng hiện đại, tập trung ưu tiên cho công nghệ thông tin. Đẩy mạnh phát triển khoa học-công nghệ, khuyến khích, tạo thuận lợi và thúc đẩy các viện nghiên cứu, các trường đại học, các đơn vị dịch vụ công nâng cao năng lực nghiên cứu, ứng dụng khoa học-công nghệ, đổi mới máy móc, trang thiết bị, phương thức nghiên cứu, ứng dụng, tổ chức sản xuất kinh doanh tiên tiến, có năng suất, chất lượng cao hơn. Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục-đào tạo theo đúng tinh thần của Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng.

Phát triển đồng bộ và lành mạnh các loại thị trường, nhất là thị trường lao động, thị trường khoa học-công nghệ, thị trường tài chính-tiền tệ, thị trường bất động sản… Nghiêm túc thực hiện chủ trương về tích tụ, tập trung quyền sử dụng đất nông nghiệp, bảo đảm hài hoà lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người nông dân; xử lý các ngân hàng thương mại yếu kém, bảo đảm an toàn hệ thống.

Ưu tiên bố trí nguồn lực để bổ sung, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt hơn Đề án cơ cấu lại nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới; khẩn trương bổ sung xây dựng, thực hiện Đề án cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, quản lý nợ công và Đề án cơ cấu lại các đơn vị sự nghiệp công.

Tổng Bí thư cũng cho biết, Trung ương đặc biệt nhấn mạnh nền nông nghiệp nhiệt đới với nhiều tiềm năng, lợi thế của nước ta cần được ưu tiên quan tâm đầu tư, cơ cấu lại, hướng tới một nền nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái bền vững, hiệu quả; phát triển chuỗi nông sản thực phẩm sạch, an toàn và nông sản thực phẩm hữu cơ phục vụ đời sống nhân dân và xuất khẩu.

Cần chuyển mạnh từ sản xuất theo hộ gia đình riêng lẻ sang sản xuất theo hộ gia đình liên kết trong hợp tác xã kiểu mới và các mô hình kinh tế hợp tác khác. Tăng cường liên kết “4 nhà”: Nhà nông-Nhà nước-nhà đầu tư-nhà khoa học. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học-công nghệ phù hợp với điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng để lựa chọn phát triển các sản phẩm phát huy lợi thế so sánh của từng địa phương, từng vùng và cả nước.

Cần khẩn trương nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách theo hướng nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công, bảo đảm vận dụng đầy đủ, đúng đắn cơ chế thị trường và mục tiêu phi lợi nhuận của các đơn vị này để khơi thông động lực, nguồn lực cả vật chất và tinh thần của các nhà đầu tư và đông đảo đội ngũ trí thức, cán bộ, viên chức đang làm việc trong lĩnh vực này, góp phần tinh giản biên chế và cải cách tiền lương.